Μια δυνατή εικόνα των παιδικών σου χρόνων, που θα ευχόσουν να είχες αποτυπώσει φωτογραφικά;

Μεγάλωσα σε μια μονοκατοικία, λίγο έξω από την πόλη της Φλώρινας, μέσα στη φύση. Μια εικόνα που μου έχει μείνει από παιδί, είναι το τοπίο από το παράθυρο της πάνω κουζίνας, την οποία είχα μετατρέψει σε γραφείο, όπου εκεί έκανα τα μαθήματα μέχρι το τέλος των Πανελλαδικών εξετάσεων. Από εκεί έβλεπα 3 επίπεδα: έναν κεντρικό δρόμο, ένα χωράφι και ένα βουνό στο βάθος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι αλλαγές του τοπίου, ανάλογα με την εποχή του χρόνου.

 

Επιστρέφεις συχνά σε σημεία της πόλης, που έχεις ήδη φωτογραφίσει;

Πολύ συχνά, όχι όμως συνειδητά. Είναι και αυτό μέρος της φωτογραφικής διαδικασίας. Με αυτόν τον τρόπο, γνωρίζεις και καταλαβαίνεις καλύτερα ένα σημείο της πόλης. Το πώς αλλάζει ανάλογα με το αν είναι πρωί, απόγευμα ή βράδυ. Ο κόσμος κυκλοφορεί διαφορετικά και αλληλεπιδρά με το σημείο διαφορετικά κάθε φορά. Το πιο σημαντικό είναι, ότι και εσύ κάθε φορά που το επισκέπτεσαι, είσαι διαφορετικός.

Πολλές φορές απλώς σταματώ και προσπαθώ εκ των υστέρων  να θυμηθώ, τι φωτογραφίες έβγαλα εκεί. Ποια εποχή, πού πήγαινα, πώς το ένιωθα μέσα μου.

 

 

 Έχεις καταλήξει στο ποια ήταν και είναι η βαθύτερη ανάγκη σου να φωτογραφίζεις; Η φωτογραφία είναι θα έλεγες, μια μορφή ψυχοθεραπείας και επαφής με το ασυνείδητο;

Σίγουρα υπάρχει μια βαθύτερη ανάγκη, προσωπική, που με κάνει να βγω έξω και να φωτογραφίζω. Σε μένα, προσωπικά, λειτουργεί ως ένας τρόπος να με μάθω, μέσα από τις εικόνες μου. Αυτή η μοναχική διαδικασία είναι κάτι μαγικό. Από τη στιγμή, δηλαδή, που αποφασίσεις να βγεις να φωτογραφίσεις, έως ότου σηκώσεις τη μηχανή, άσχετα με το αποτέλεσμα της εικόνας που τελικά βγήκε.

 

 

Συμμετέχεις στην πρωτοβουλία “WeChangeThePicture”, ένα project συμπαράστασης και υποστήριξης προς όλες τις γυναίκες, που έχουν δεχθεί λεκτική, σωματική και σεξουαλική βία, στο οικογενειακό ή το εργασιακό τους περιβάλλον . Μίλησέ μας για αυτή την ενέργεια.

Είμαστε 21 γυναίκες φωτογράφοι, καθεμία από τις οποίες παραχωρεί ένα έργο της,  με σκοπό να συνδράμουμε στο έργο του Κέντρου Γυναικείων Ερευνών και Μελετών «ΔΙΟΤΙΜΑ»,  το οποίο στέκεται δίπλα σε όλες τις γυναίκες, που έχουν δεχτεί λεκτική, σωματική και σεξουαλική βία, στο οικογενειακό ή το εργασιακό τους περιβάλλον. Μπορεί, λοιπόν, ο καθένας να μπει στη σελίδα www.wechangethepicture.com να κάνει μια δωρεά προς το κέντρο «ΔΙΟΤΙΜΑ», και να πάρει ένα αντίγραφο από τη φωτογραφία που θα επιλέξει. Όταν μου έγινε η πρόταση από φίλες φωτογράφους, θεώρησα αυτoμάτως καθήκον μου, να συμμετάσχω και να ενισχύσω όσο μπορώ αυτή την προσπάθεια.

 

 

Οι φωτογραφίες σου φέρουν μια ονειρική αύρα και είναι σαν να «τραγουδούν» αγαπημένα μας soundtracks. Τι θες εσύ να εκφράσεις ιδανικά μέσα από αυτές;

Η αλήθεια είναι ότι  το κάνω πρωτίστως για μένα.  Δεν ξέρω ακόμα τι θέλω να εκφράσω. Νομίζω δεν προσδιορίζεται εύκολα.

 

 

Συνήθως, φωτογραφίζεις αθέατες γωνιές του αστικού τοπίου της Θεσσαλονίκης, σαν να επιθυμείς να τους δώσεις τον χώρο και τον χρόνο που αξίζουν, ενώ οι περισσότεροι τις προσπερνάμε. Τι σε οδηγεί εκεί; Επιλέγεις συνειδητά ή ενστικτωδώς το σημείο που πρόκειται να φωτογραφίσεις;

Μάλλον, υποσυνείδητα και το καταλαβαίνω εκ του αποτελέσματος. Εν ολίγοις, προσπαθώ να βρω τελικά χώρο και χρόνο, αξιοπρέπεια και ομορφιά, σε μέρη που φαίνονται να είναι «αόρατα».  Η αλήθεια είναι ότι φωτογραφικά, δε με εκφράζουν τόσο οι ατραξιόν της πόλης, γιατί εκεί αισθάνομαι παραπάνω πληροφορία από αυτή που θα ήθελα, και χάνω την επικοινωνία με την Όλγα.

 

 

 

Φυσικά δε θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη η σχεδόν φευγαλέα ανθρώπινη παρουσία στις εικόνες σου. Υπάρχουν στο portfolio σου, έστω και λίγες ανθρωποκεντρικές φωτογραφίες;

Ναι, υπάρχουν.  Και  ξεκάθαρα πορτρέτα υπάρχουν, αλλά αυτά δε θέλω να τα παρουσιάζω ψηφιακά,  για δεοντολογικούς λογούς. Έχει συμβεί, πάντα με τη συγκατάθεσή τους. 

 

 

Υπάρχει κάποια φωτογραφία σου, που θεωρείς ότι είναι σημείο αναφοράς της δουλειάς σου; Συνηθίζεις να «δένεσαι» με εικόνες και στιγμές;

Υπάρχει. Ένα παιδί μεταμφιεσμένο σε Σαρλό στα φανάρια, η πιο πρόσφατη. Τέλη 2019. Δένομαι πάρα πολύ δύσκολα, αλλά έχει συμβεί.

 

 

Η φωτογραφία είναι μια τέχνη που στηρίζεται περισσότερο στη ματιά και στο δημιουργικό ένστικτο, ή χρειάζεται μελέτη και τεχνική;

Η φωτογραφία θέλει ψυχή, ενσυναίσθηση, παρατήρηση, αλλά θέλει και σκληρή δουλεία, που είναι και το βασικότερο. Γράφεις το φως. Πρέπει να μάθεις να το χειρίζεσαι. 

 

 

 

Η φωτογραφική ματιά σου έχει λάβει πολλούς και διαφορετικούς χαρακτηρισμούς: ρετρό, εναλλακτική, κινηματογραφική, νοσταλγική… Ο δικός σου χαρακτηρισμός;

Εγώ δε θέλω να την προσδιορίζω. Ίσως, ένα από τα πιο κοινά σχόλια που δέχομαι, είναι ότι οι εικόνες μου έχουν μια συνέχεια. Σαν να διηγούνται ιστορίες…

 

 

Ποιες οι δυσκολίες που προκύπτουν συχνά στη φωτογραφία δρόμου;

Ευτυχώς, ζούμε στη Θεσσαλονίκη. Στην Αθήνα τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Αναφέρομαι στην εγκληματικότητα. Μια φόρα μόνο, το 2016, τρόμαξα πραγματικά πολύ.

 

 

Τις ημέρες της καραντίνας χρησιμοποίησες ως φωτογραφικό ορμητήριο την ταράτσα σου. Τι μπορεί να δει κανείς από μία ταράτσα, μέσα σε μια έρημη πόλη;

Πέτυχα πολλά στην ταράτσα: άνθρωπο να γυμνάζεται, νέα παιδιά να κάνουν παρκούρ, γονείς με μικρά παιδιά να μαθαίνουν ποδήλατο. Νομίζω μετά από τόσο εγκλεισμό, ακόμα και η ταράτσα, δεν έχει πλέον την ίδια αίσθηση ελευθερίας.

 

 

Σου ανατέθηκε η δημιουργία των posters του 23ου ΦΝΘ, που συνομιλούν με το φετινό αφιέρωμα του Φεστιβάλ, “Προορισμός: Ταξίδι”. Πρόκειται για τρεις εικόνες, οι οποίες αποτυπώνουν με τον πιο ατμοσφαιρικό τρόπο την έννοια της φυγής και της εξερεύνησης. Μπορείς να μας μεταφέρεις στο σκηνικό και τη στιγμή της λήψης τους;

Δεν ξέρω γιατί, αλλά η πρώτη ιδέα ήταν ένα παλιό χαλασμένο αμάξι, που του δίνω ζωή. Πήγα σε μάντρες αυτοκινήτων, βρήκα το αμάξι, το μεταφέραμε σε ένα χωράφι παραδίπλα. Η εικόνα με τον άντρα και το φωτισμένο αμάξι ήταν η κεντρική ιδέα. Ήθελα με έναν τρόπο το αποτέλεσμα να συνδέει παρελθόν, παρόν και μέλλον. 

 

 

 

Η φωτογραφία, είτε σαν επαγγελματική είτε σαν ερασιτεχνική ενασχόληση, ενέχει την έννοια της ελευθερίας. Πώς βίωσες τα στενά όρια αυτής της καραντίνας; Πιστεύεις ότι έχει επηρεάσει σε έναν βαθμό, τον τρόπο με τον οποίο από εδώ και στο εξής βλέπεις τα πράγματα, από φωτογραφική σκοπιά;

Εμένα προσωπικά δε με επηρέασε καθόλου. Και προ καραντίνας και μετά, τα ίδια μέρη και οι ίδιοι άνθρωποι με γοήτευαν. Στο πρακτικό κομμάτι, ναι, με επηρέασε. Η απαγόρευση τη νύχτα δε με βοηθάει, μιας και αγαπώ τις νυχτερινές εικόνες. 

 

 

Ποια βασικά στοιχεία συνδράμουν στη δημιουργία μιας πετυχημένης φωτογραφίας, και τι σημαίνει για σένα πετυχημένη φωτογραφία;

Δε θα μιλήσω για τίποτα τεχνικό. Να μην την προσπερνάς σε 5 δευτερόλεπτα. Να σε κάνει να αισθάνεσαι κάτι.

 

 

Υπάρχει κάποιο σημείο της πόλης που δεν έχεις φωτογραφίσει ως τώρα και είναι στα επόμενα πλάνα σου;

Δεν οργανώνω τίποτα νωρίτερα, όσον αφορά τη φωτογραφία δρόμου.

 

 

Αν όλα όσα περάσαμε τον τελευταίο χρόνο, μπορούσαν να αποτυπωθούν σε μία και μόνο φωτογραφία, πώς θα ήταν αυτή;

Η αφίσα του φεστιβάλ με τον άντρα και το παλιό αμάξι.

 

 

BRIEF Q &A

Aγαπημένος φωτογράφος: πολλοί. Θα πω τη Vivian Maier, για όλη την ιστορία της

Aγαπημένη ώρα της ημέρας (φωτογραφικά): απόγευμα

Aγαπημένο σημείο της πόλης: Δεν υπάρχει

Στη Θεσσαλονίκη λατρεύω: Τα ανίψια μου. Zουν και αυτά εδώ!

Στη Θεσσαλονίκη δεν αντέχω: Δεν ξέρω, αντέχω ακόμα μάλλον (γέλια)

Αν οι φωτογραφίες μου ήταν τραγούδι:  κάποιο  από τους Durutti Column

Ένα quote φωτογράφου που ασπάζομαι: “Your first 10000 photographs are your worst” – Henri Cartier-Bresson

 

 

Aναζητήστε τις μοναδικές φωτογραφίες της Όλγας Δέικου:

Fb: Olga Deikou

Instagram: @olgadeikou